ื
้พระธาตุเจดีย์วัดหัวข่วง มีลักษณะเป็นแบบศิลปะล้านนา และมีขนาดใหญ่ที่สุดในเมืองแพร่ มีตำนานเล่าถึงการปรากฏของดวงแก้วออกมาจากยอดพระธาตุ มีขนาดเป็นรูปทรงกลมเท่าผมส้ม เปล่งรัศมีสุกใสสีส้มแกมสีเขียวมรกตดังสีพระจันทร์ ทรงกรด แสงสุกใสดังกล่าวมักจะมีปรากฏให้เห็นช่วงเวลาใกล้วันสำคัญของพระพุทธศาสนา พระธาตุเจดีย์มีฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยม กว้างด้านละ 13.50 เมตร สูง 25.60 เมตร ภายใต้ฐานเจดีย์มีสำเภาเงิน สำเภาทอง บรรจุพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้า
Fackbook ททท.สำนักงานแพร่กล่าวว่า...
ประตูยั้งม้าหรือประตูเลี้ยงม้า อยู่ทางทิศเหนือแถบวัดหัวข่วงตรงข้ามกับประตูมาร เป็นประตูเล็ก ๆ พอที่ช้างม้าเข้าออกได้ ประตูนี้ใช้สำหรับเดินทางต่อไปยังเมืองสอง ที่มีชื่อว่าประตูเลี้ยงม้าหรือประตูยั้งม้าเพราะมีเรื่องเล่าต่อกันมาว่า เป็นลานกว้าง เหมาะสำหรับเลี้ยงม้าเลี้ยงวัว ทั้งม้าที่เป็นของเจ้านายในเมืองแพร่และพ่อค้าม่าน เงี้ยว ซึ่งเป็นพ่อค้าวัว พ่อค้าม้า ต่างจะใช้ประตูนี้เป็นทางเข้าเมือง พอมาถึงประตูเมืองก็จะเอาม้ามาปลดพักไว้ที่นี่ เพราะมีลานหรือข่วงกว้างขวาง เมื่อจัดการทำธุระในเมืองเสร็จแล้ว ก็จะมานำม้าที่ปล่อยเลี้ยงไว้ บรรทุกสินค้าหรือข้าวของแล้วก็เดินทางกลับ ภายหลังจากนั้นก็มีเกือกม้าหลงเหลือให้เห็นกัน รวมทั้งมีร้านรับทำเกือกม้า และซ่อมเกือกม้าด้วย
.jpg)
